Veel theeliefhebbers vragen zich af: zit er cafeïne (eigenlijk theïne) in mijn kopje thee? Vaak wordt er in de volksmond gesproken over cafeïne in thee, maar dit is niet correct. In thee zit namelijk geen cafeïne, maar theïne. Deze stof lijkt sterk op cafeïne uit koffie, maar heeft toch net een ander effect op ons lichaam. In deze blog leggen we uit wat theïne precies is, wat het verschil is met cafeïne, en hoeveel theïne je binnenkrijgt bij het drinken van verschillende soorten thee.
Wat is theïne?
Theïne is een natuurlijke stof die voorkomt in de bladeren van de Camellia sinensis, de theeplant. Het behoort tot dezelfde groep stimulerende stoffen als cafeïne en zorgt voor een activerend effect op ons zenuwstelsel. Wanneer je een kop thee zet, komt een deel van de theïne uit de bladeren vrij in het water. De hoeveelheid die je daadwerkelijk binnenkrijgt, hangt af van factoren zoals de theesoort, de trektijd en watertemperatuur.
Hoewel de termen theïne en cafeïne vaak door elkaar worden gebruikt en het in de kern dezelfde moleculaire stof betreft, is het goed om te weten dat het verschil vooral zit in de manier waarop de stof in ons lichaam werkt, afhankelijk van de bron waaruit we het binnenkrijgen.
Theïne vs. cafeïne: de chemische stof uitgelegd en het verschil
Chemisch gezien zijn theïne en cafeïne identiek: het gaat om dezelfde verbinding. Het verschil in benaming is historisch ontstaan, omdat men vroeger dacht dat thee een andere stimulerende stof bevatte dan koffie. Tegenwoordig weten we dat dit niet klopt, maar gebruiken we de term theïne nog steeds om te verwijzen naar cafeïne afkomstig uit thee.
Waarom ervaren mensen dan tóch een verschil? Dat komt niet door de stof zelf, maar door de samenstelling van de drank. Koffie bevat voornamelijk cafeïne, terwijl thee naast theïne ook L-theanine en antioxidanten bevat. Deze stoffen vertragen de opname van theïne en zorgen voor een meer geleidelijke en langdurige werking.
De werking van theïne in je lichaam
Theïne behoort tot de alkaloïden en stimuleert het centrale zenuwstelsel. In de hersenen blokkeert het de werking van adenosine, een neurotransmitter die normaal gesproken slaperigheid veroorzaakt. Daardoor voel je je alerter en wakkerder.
In combinatie met L-theanine werkt theïne anders dan cafeïne uit koffie. Waar koffie vaak zorgt voor een snelle energiepiek - soms gevolgd door een dip of nervositeit - geeft thee een mildere, meer gebalanceerde stimulatie. Binnen ongeveer 30 minuten na het drinken van een kop thee kun je dit merken. De effecten kunnen zich uiten in:
- meer alertheid en focus
- een lichte, stabiele energieboost
- verbeterde concentratie
- soms een betere stemming
Omdat theïne gelijkmatiger werkt, blijft het effect doorgaans langer aanhouden en is de kans op een energiedip kleiner. Wel kan theïne, zeker uit zwarte of groene thee, de slaap beïnvloeden als je er gevoelig voor bent. In dat geval zijn cafeïnevrije varianten, zoals kruideninfusies een goed alternatief voor de avond.
Theïne per theesoort
De hoeveelheid theïne in thee varieert sterk per theesoort en zelfs per zetmethode. Gemiddeld bevat een kop thee tussen de 20 en 50 milligram theïne. Ter vergelijking: een kop koffie bevat vaak 70 tot 120 milligram cafeïne, een stuk meer dus.
- Zwarte thee: bevat doorgaans de meeste theïne. Een kop levert gemiddeld 40–50 mg.
- Groene thee: bevat iets minder, meestal 30–40 mg per kop.
- Witte thee: wordt vaak als licht gezien, maar kan soms evenveel theïne bevatten als groene thee. Reken op 25–35 mg per kop.
Daarnaast beïnvloeden trektijd en watertemperatuur het gehalte. Hoe langer de thee trekt, hoe meer theïne er vrijkomt.
Thee zonder theïne
Strikt gezien bestaat thee zonder theïne niet. Alle dranken die van de bladeren van de Camellia sinensis worden gemaakt, bevatten altijd een bepaalde hoeveelheid theïne. Of het nu gaat om zwarte, groene of witte thee: er zit altijd theïne in.
Toch wordt vaak gesproken over thee zonder theïne wanneer er wordt gedoeld op kruideninfusies. Denk hierbij aan rooibos, kamille of munt. Deze worden gezet van kruiden, bloemen of planten die niets te maken hebben met de theeplant. Omdat ze niet van de Camellia sinensis afkomstig zijn, bevatten ze van nature dus geen theïne.
Officieel mag een kruideninfusie geen “thee” worden genoemd, maar in de volksmond wordt het vaak wel zo benoemd. Wanneer je dus zoekt naar een warme drank zonder theïne, kom je automatisch bij een ‘kruidenthee’ of infusie uit!
Theïne is in feite dus hetzelfde als cafeïne, maar door de unieke samenstelling van thee ervaar je de werking vaak als milder en meer gebalanceerd. De hoeveelheid theïne per kop thee varieert van 20 tot 50 milligram, afhankelijk van de theesoort en de manier van zetten. Ben je op zoek naar een milde energieboost zonder de zenuwachtige pieken die koffie kan veroorzaken? Dan is thee met theïne een goede keuze. Wil je juist in de avond ontspannen zonder wakker te liggen? Kies dan voor een theïnevrije kruideninfusie!